Soru:
--Ahiret gününde herkesin dünyadaki ismiyle çağırılacağını biliyorum. Benim ismim İslâmî bir isim değil... Fakat, doğduğumda ezanla kulağıma okunan ismim, yâni göbek adım Mustafa... Ahiret gününde hangi ismimle çağrılacağım; ne dersiniz, ne yapmalıyım?
--Göbek adı, bilmem ne adı addır. Diyelim ki kendi adı bunun, ne diyelim meselâ; Burak veya Toprak veya Yağmur veya Kar... Neyse yâni, İslâmî olmayan bir isim veya Cengiz veya bilmem ne... Eğer ismi bir putperestin ismi ise, mahkemeye müracaat edecek, o ismi değiştirecek.
Meselâ, Cengiz müslüman değildi, putperestti. Çocukları da İslâm alemini perişan ettiler. O zaman o ismi değiştirecek. Niye ben bir gayrimüslimin ismini taşıyayım? O ismi değiştirmesi lâzım!..
Ama bazı isimler; meselâ, kuş isimleri konulmuş umûmiyetle Türklerde... Meselâ, "Ertuğrul" denmiş. Tuğrul, bir kuş adıdır. Ertuğrul, erkek tuğrul kuşu demek... Doğan bir kuş adıdır. Erdoğan, erkek doğan kuşu demektir meselâ... Kartal ismini koymuşlar, Doğan ismini koymuşlar. Böyle beğendikleri, meziyetlerini hoş gördükleri hayvan isimlerini koymuşlar. Arslan diyorlar. Arapça'da da var; meselâ Esed, arslan demektir. Böyle isimler konulmuş. İsterse bunları değiştirebilir.
Müşrik ismi ise, muhakkak değiştirsin!.. Kötü bir mânâsı varsa, muhakkak değiştirsin!.. Ortada bir isim ise; isterse değiştirir, isterse bırakabilir. Güzel bir isimse, ille dinî isim olması şart değil; mânâsı güzel olan bir isim kalabilir. Meselâ, "Esen" deniliyor, sâlim mânasına geliyor. Mânâsı böyle güzel olan isimler kalabilir. Ama, söylemediği ismi eğer bir putperest ismi ise, nâhoş bir isimse, onu değiştirsin!..
Peygamber Efendimiz isim değiştirirdi. Birisinin ismini beğenmedi mi, derdi ki: "Senin ismin bundan sonra şöyle olsun!.." Abdül lât vardı meselâ; Lât putunun kulu, kölesi mânâsına geliyordu. O ismi hemen değiştirirdi Peygamber Efendimiz, hiç kullanmazdı. Abdül uzzâ; hemen değiştirirdi. Abdüş şems, güneşin kulu... Öyle şey olur mu; hemen değiştirirdi. "Senin adın Abdullah olsun, Abdüs samed olsun, Abdül kuddûs olsun!" filân diye böyle, derhal isim değiştirirdi.
Biz de böyle arkadaşlarımızdan ismi nâhoş olanlar olursa, Peygamber Efendimiz böyle yapıyordu diye, "Hadi gel, senin ismini değiştirelim!" diyoruz, güzel bir isme değiştiriyoruz.
Soru:
--İsmimi değiştirmek istiyorum. İsmim Kur'an-ı Kerim'de yok; değiştirsem olur mu?
--Kötü isimleri, Peygamber Efendimiz iyi isme değiştirirdi. Mânâsı kötü değilse isim değiştirilmez. İlle herkesin ismi Kur'an'da olan bir isim olma şartı yoktur. İsmin güzel olması esası vardır.
Bir putperestin ismi ise, bir ters mânâlı isimse; o zaman değiştirmek uygun olur. Sahabe-i Kiram'dan, Peygamber Efendimiz'in isimlerinden veyahut Esmâ-i Hüsnâ'dan Abdullah, Abdüllâtif, Abdülkerim gibi bir tamlama yapmak sûretiyle güzel bir isim alır.
Soru:
--İsmim Serkan... İsmimi değiştirmek icâb eder mi, ederse bir isim söyler misiniz?
--"Selim" olsun.
Soru:
--Minâ isminde bir kızkardeşim ismini değiştirmek istiyor; ne dersiniz?
--Minâ İslâmî bir isimdir, İslâmî bir beldenin adıdır. Değiştirmeğe lüzum yoktur. Minâ veya Münâ veya Menâ, hepsi hacda gidilen bir yerin adı oluyor.
Soru:
--Çocuk dünyaya gelmiş. Rüyada ismini Rahman koysunlar diye görmüşler; ne dersiniz?
--Rahman diye kul ismi olmaz. Rahman Allah'tır. Abdurrahmanolsun.
"Abdurrahman" isminin Allah'ın en sevdiği isimlerden birisi olduğunu, Peygamber Efendimiz hadis-i şerifte bildiriyor. "Abdurrahman" koysunlar, o rüyayı böyle anlasınlar.
Soru:
--Zîşan isminin anlamı nedir, söyler misiniz? Kız ismi olarak câiz midir?
--Zî, sahip demektir Arapçada... Zîşan, şanlı demektir, şan sahibi demektir. Peygamber-i Zîşan, şanlı Peygamber demek oluyor yâni...
Kız ismi olarak, olabilir. Peygamber Efendimiz'in lakabı olarak kullanılıyor ama, bu sünnet-i seniyyede olan bir lakap değildir, Osmanlıca bir lakaptır. Osmanlıca tarih kitaplarında geçen bir lakaptır. O bakımdan güzel...
Soru:
--Merveismi nasıldır?
--Merve Mekke-i Mükerreme'de bir yerin adıdır. Arap dilindeki mânâsı başka ama, o yer adı olduğu için bazı kimselere Safâ ismi veriliyor, bazı kimselere Merve ismi veriliyor. Yâni, o mübarek beldede olan yere olan sevgimizden dolayı bu ismi koyuyoruz. Normal bir isimlendirme...
Soru:
--İsmim Şevket... İsmimi değiştirmek istiyorum, bir isim verebilir misiniz?
--Şevket dinî mânâsı olan güzel bir isimdir. Olabilir, kalabilir. Ama illâ değiştirmek istiyorsanız, --değiştirmek istemenizin belki bir sebebi vardır-- Şerif olsun isminiz. Peygamber Efendimiz'in isimlerinden aradım.
Soru:
--Çocuğumuza "Abdülkadir" ismini koyduk; ikinci bir isim söyler misiniz?
--"Abdülkadir Mes'ud" olsun!
Soru:
--Erkek çocuğuna isim?
--"Necîb" olsun. Necîb, asil demek... Soylu soplu olsun...
Soru:
--İsim değiştirmek istiyorum.
--"Abdurraûf", Raûf'un kulu olsun.
Soru:
--Kız ismi?
--Reşîde olsun. Doğru yolda yürüyen, sebîl-i reşadda yürüyen bir kimse olsun.
Soru:
--Kız ismi?
--"Enise" olsun.
Soru:
--Doğacak çocuğumuz için dua ve isim istiyoruz.
--Peki... İsmi "Nâci" veya "Nâciye" olsun. Allah cümlenizi sevdiği kullardan eylesin...
Soru:
--İki ay sonra çocuğum olacak, isim istiyorum!
--"Abdülhalim" olsun; kız olursa "Halime" olsun.
Soru:
--Bir mücâhid dünyaya geldi; ismini verir misiniz?
--"årif" olsun.